Niet-formele leermethode

Ons hele leven leren we via formele (school, universiteit), niet-formele (jongerenwerk, sportclubs) en informele (via je ouders en vrienden) momenten. Het niet-formele leren is de basis van het programma Erasmus+ Jeugd. 

Wat houdt het in?

Niet-formeel leren is een leermethode die in alle projecten van Erasmus+ Jeugd wordt toegepast. Het is een manier van leren in een buitenschoolse en vrijwillige setting. Niet-formeel leren speelt onder andere bij het jongerenwerk een grote rol. Het zorgt ervoor dat jongeren waardevolle competenties opdoen en talenten ontplooien. Niet-formeel leren draagt bij aan persoonlijke ontwikkeling, actief burgerschap en inzetbaarheid in de maatschappij. 

Niet-formeel leren is een leermethode waarbij verschillende elementen belangrijk zijn: 

• Niet formeel leren is in de kern ervaringsleren. Dat betekent dat ‘leren door doen’ uitgangspunt is. De activiteiten zijn divers en interactief, gericht op actieve participatie van iedereen en geschikt voor verschillende leerstijlen. Voorbeelden zijn rollenspelen, simulaties, korte workshops, groepswerk, oefensessies, debatten en buitenactiviteiten. 
   
• Niet-formeel leren is het leren dat is ingebed in geplande en gestructureerde activiteiten met vooraf gestelde doelen. Het leren zelf is intentioneel. De leeruitkomsten zijn pas na afloop van een activiteit vast te stellen;
   
• Het leerproces van de jongere staat centraal. Dat betekent dat de activiteit ontworpen en continu bijgesteld wordt op basis van de motivatie en de leerbehoefte van de jongeren zelf. Zij doen vrijwillig en vanuit een intrinsieke motivatie mee. De leeruitkomsten zijn voor elke deelnemer anders;
   
• Het leerproces wordt actief ondersteund door een coach/begeleider of jongerenwerker, waarbij er op regelmatige basis aandacht is voor reflectie op het leren, het bijstellen van leerdoelen en bewustwording van nieuwe competenties. Daarbij is het belangrijk dat er ruimte is voor het experimenteren, fouten maken en eigen keuzes maken;
   
• Niet-formeel leren combineert individueel leren met groepsleren. Het maakt gebruik van een groepsdynamiek waarbij de deelnemers elkaar helpen en inspireren in hun leerproces. Het gaat uit en maakt gebruik van de kennis en ervaring van alle aanwezige deelnemers en hun verantwoordelijkheid deze in te zetten om het leerproces van iedereen te maximaliseren.

Waarom deze doelstelling?

Dat het niet-formele leren de basis vormt voor projecten binnen het programma Erasmus+, heeft verschillende redenen:

• Het geeft veel ruimte aan de jongeren om belangrijke competenties op te doen op veel verschillende vlakken (naast cognitieve vaardigheden ook sociale- en emotionele vaardigheden, 21st century skills);
   
• Het biedt een alternatieve manier voor jongeren om te leren. Jongeren ervaren dat leren leuk kan zijn en het raakt aan de intrinsieke motivatie van jongeren. Zeker voor jongeren die moeilijk hun weg kunnen vinden in het formele onderwijs kan dit een nieuwe ervaring zijn;
   
• Het neemt jongeren serieus en geeft ze verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces. Alleen zij zelf bepalen wat ze willen leren en wanneer;
   
• Het biedt een veilige omgeving om te experimenteren en fouten te maken.