‘Voor een duurzame samenleving moeten we samenwerken over grenzen heen’

Terug

The REAL school maakt het ECHT

Wieneke Maris reist dit schooljaar door Europa en bezoekt diverse (onderwijs)projecten over duurzaamheid, waaronder enkele projecten van Erasmus+. Wij volgen haar op haar Europareis. Lees haar nieuwste blog:

Primair en voortgezet onderwijs

Bovenaan mijn lijst met plaatsen om te bezoeken tijdens mijn zoektocht naar duurzaam onderwijs, stond de REAL School in het Hongaarse Boedapest. Deze school is in 2019 opgericht door Barna Barath en zijn vrouw Viktória, bij terugkeer in Hongarije van de Green School op Bali. Op de REAL School staat onderwijs voor duurzaamheid centraal, vooral met real-life, ondernemend leren.

Barna en Viktória wilden een school voor duurzaamheid starten in een stedelijke omgeving. Hun missie is ‘to inspire and empower the next generation to dream and build a beautiful world’. Ik kon vier dagen meelopen op deze school en ervaren hoe zij deze missie in de praktijk brengen. Voor mijn bezoek had ik zoveel vragen! De belangrijkste: Hoe is duurzaamheid geïntegreerd in de verschillende facetten van de school? Inmiddels heb ik enkele antwoorden gevonden, maar ook nieuwe vragen gekregen.

Leren in de echte wereld

Leerlingen Iris en Paul leiden ons rond in hun school. Ik vraag wat ze het leukste vinden en ze zeggen zonder aarzelen: “Excursies!”. Elke woensdag staan voor alle klassen excursies in het rooster. Bijvoorbeeld naar omliggende bossen, het eiland in de Donau direct naast de school, of een museum. Elke week is anders, maar het doel is hetzelfde: naar buiten gaan en leren in de wereld buiten school. Ik ging mee met een groep studenten die hun documentaire filmden in het centrum van Boedapest, en daarvoor historische locaties bezochten. Tegelijkertijd liep een jongere jaargroep naar het eiland in de Donau voor een dosis ervaringsleren in de natuur. Door wekelijks volgens een rooster naar buiten te gaan, leren studenten in de ‘REAL world’. Uit onderzoek blijkt dat ‘experiential learning’ de meest transformerende kracht heeft. Daarmee is het essentieel voor transformatief duurzaamheidsonderwijs.

Niet alle excursies zijn in de natuur, maar deze excursies zijn wel een belangrijk onderdeel van het programma. Naast de excursies hebben ze een buitenklaslokaal en een schooltuin in ontwikkeling. Genieten van in de natuur zijn en je er onderdeel van voelen, is essentieel voor duurzaam handelen. Helaas ontbreekt het vaak op scholen. Om David Sobel te citeren: ‘Als we willen dat kinderen opbloeien, echt in hun kracht komen te staan, laten we ze dan toestaan om van de aarde te houden voordat we ze vragen om haar te redden.’ Het valt me op hoe het inroosteren van excursies leraren ruimte biedt om hun leerlingen mee naar buiten te nemen.

Genieten van in de natuur zijn en je er onderdeel van voelen, is essentieel voor duurzaam handelen David Sobel

Om leren echt en relevant te houden, doen alle jaargroepen bovendien mee aan ‘Dream to Reality’. Dit zijn projecten rond een centrale leervraag voor een echt publiek. Een van de studenten liet me trots hun bijdrage zien aan een tijdschrift over de impact van fast fashion, gemaakt samen met mode- en uitgeverij-experts. Naast het magazine organiseerden de studenten een modeshow met kleding die ze zelf hadden ge-upcycled. Het handelingsperspectief dat studenten in dit project krijgen, spreekt me aan. Zij kunnen een authentiek probleem onderzoeken én actie ondernemen voor een duurzamere wereld.

Project met Erasmus+

De REAL school neemt ook graag de (internationale) community en ouders mee in het leren op school. In het Erasmus+ project met Colina learning centre in Roemenië en Colegio Monserrat in Barcelona onderzoeken ze hoe ze de bredere gemeenschap en vooral volwassenen met projectgericht onderwijs kunnen betrekken bij leren. Vlak voor mijn komst was er voor dit Erasmus+ project een leerbezoek vanuit Roemenië. Een mooi initiatief. Voor een duurzame samenleving hebben we iedereen nodig, en zullen we moeten samenwerken over grenzen heen.

Duurzame kantine De Planteen

Ook het eten op de REAL school is een voorbeeld van duurzaam ondernemerschap. De oprichters zijn hun eigen duurzame plantaardige kantine begonnen: De Planteen. Deze coole plek zorgt elke dag voor eten voor de studenten en staat open voor mensen van buitenaf. De school werkt ook aan sociale duurzaamheid. Zo heeft het gezorgd voor plaatsen en schoolbeurzen voor Oekraïense vluchtelingen. De school geeft het goede voorbeeld van wat mogelijk is als we actie ondernemen om de wereld beter en duurzamer te maken.

Mijn bezoek aan de REAL School heeft me mooie oplossingen laten zien om experiential learning te faciliteren in authentieke situaties. Het team werkt nu aan een curriculum waarin duurzaamheid centraal staat. Ze willen dit structureel integreren in alle vakken. Het was een genoegen om hierover met ze van gedachten te wisselen. Nu heb ik wel een nieuwe vraag voor mijn onderzoek: hoe creëer je een curriculum waarin duurzaamheid centraal staat? Welke structuur, kennis, vaardigheden en concepten moeten daar deel van uitmaken?

Mijn reis op zoek naar duurzaamheidsonderwijs gaat verder. Ik verlaat de REAL School in dankbaarheid voor het ontmoeten van deze gelijkgestemden.