The Dutch Alliance: samen werken aan een veilige school

Studiereis naar het Verenigd Koninkrijk

In Amsterdam pitchte de kerngroep van de TDA het idee voor de studiereis ‘safeguarding’. "Het leek ons een bijzonder leerzame en passende studiereis, aangezien er hier bij ons in Amsterdam-Noord duidelijke signalen zijn die wijzen op radicaliserende studenten.” 

Het Verenigd Koninkrijk heeft een lange voorgeschiedenis van radicalisering. Een aantal scholen heeft, in het kader van preventie, effectieve methoden ontwikkeld om radicalisering te voorkomen. Deze zijn erop gericht om de sociale veiligheid te waarborgen en te versterken om zo de voedingsbodem voor radicalisering weg te halen. Tijdens de studiereis Safeguarding zijn verschillende scholen bezocht en is de training ‘Restorative justice’ gevolgd, waarin een specifieke gesprekstechniek is aangeleerd. “Het idee van de gesprekstechniek ‘restorative justice’ is om de dader/slachtofferverhouding weer in balans te krijgen.”

Daarnaast is er gesproken met docenten en zorgcoaches van de scholen over hoe zij sociale veiligheid proberen te waarborgen, hoe zij omgaan met studenten waarbij radicalisering geconstateerd wordt en welk intern en/of extern netwerk zij onderhouden ten aanzien van het thema radicalisering. 

Blijvende impact

Alle deelnemers van deze studiereis (docenten, beleidsmakers en managers) geven aan dat ze veel hebben geleerd en geïnspireerd zijn geraakt om met dit thema op hun eigen school aan de slag te gaan. "Ik heb veel kennis opgedaan over sociale veiligheid, vooral waar je meer aandacht voor zou moeten hebben".

Daarnaast vonden de deelnemers het heel waardevol om met collega’s van andere mbo-instellingen op pad te gaan. ‘Het was echt van meerwaarde dat we niet als team gingen, maar dat in Londen diverse andere TDA-partners aanwezig waren. Het was een mooie kans om mensen van andere roc’s te ontmoeten.’

‘Het was echt van meerwaarde dat we niet als team gingen, maar dat in Londen diverse andere TDA-partners aanwezig waren. Het was een mooie kans om mensen van andere roc’s te ontmoeten.

Ook jaren na die eerste studiereis is er nog een duidelijke impact. Niet alleen worden de geleerde gesprekstechnieken nog steeds gebruikt, ook zijn er dingen veranderd in het curriculum en in de hele school. Zo is er meer aandacht voor sociale veiligheid. De diverse deelnemende mbo-instellingen hebben ieder hun eigen invulling hieraan gegeven.

Zo heeft een directeur van het Startcollege een project opgezet dat is gebaseerd op de Engelse methodiek Safeguarding, en is uitgewerkt in een viertal uitgangspunten:

• de school is een aantrekkelijke leer- en werkomgeving;
• de school is een veilige sociale omgeving;
• de school is een oefenplaats voor democratie, inspraak en burgerschap;
• de school is een actieve partner in de omgeving.

Als onderdeel hiervan worden alle medewerkers geschoold in sociale veiligheid, ook de mensen van de beveiliging. "Dat betekent bijvoorbeeld dat als je hier binnenkomt, mensen van de beveiliging beter op hun netvlies hebben hoe ze met studenten moeten omgaan. Dat is heel wat anders dan poortjes neerzetten en een badge dragen."

Verankerd in schoolbeleid

Een ander gevolg van de studiereis is dat het directieteam en de voorzitter van het College van Bestuur een jaar later ook naar Londen zijn gegaan voor de training Safeguarding. Daardoor is de aandacht voor sociale veiligheid inmiddels stevig verankerd in het beleid. "Wij hebben namelijk in ons beleid vastgelegd dat iedere medewerker, of je conciërge bent, achter de counter staat, voor de klas staat of directeur bent, pedagogisch onderlegd moet zijn of moet worden."

Sociale veiligheid bespreekbaar maken

Op een andere school is een module ontwikkeld voor de eerste 100 schooldagen van de student. Deze is helemaal gericht op je thuis en welkom voelen op de school en je plek en rol vinden in de groep. Weer een andere mbo-instelling is aan de slag gegaan met posters en activiteiten om jongeren met elkaar te verbinden. Overal is sociale veiligheid een bespreekbaar onderwerp geworden dat aansluit op de ontwikkelingen die al gaande waren.

Succesfactoren voor professionalisering over de grens

De TDA hanteert een vaste opzet voor internationale studiereizen om te komen tot kwalitatief goede leeropbrengsten voor alle deelnemers. Zo zorgt een projectteam voor de voorbereiding, de begeleiding tijdens de reis en het werk na terugkomst. Onderwijsmedewerkers van de scholen die lid zijn van de TDA kunnen zich inschrijven op een van de thema's van een studiereis. De inschrijving moet een stevige motivatie en eigen leerdoelen bevatten.

Ik ben door de reis extra geïnspireerd geraakt. Ik stimuleer nu ook mijn collega’s voor een buitenlandervaring.

Uit alle inschrijvingen maakt de TDA een zorgvuldige selectie. Vooraf zijn er een of meerdere voorbereidende bijeenkomsten in Nederland. Tijdens de studiereis zelf hebben de deelnemers een actieve rol. Dagelijks vindt er een evaluatie plaats waarin wordt teruggeblikt op de te behalen leerdoelen. Bij terugkomst vindt er nog een evaluatiebijeenkomst plaats, waarin iedereen zijn of haar leeropbrengsten presenteert en aangeeft hoe ze dit in de eigen school verder gaan verspreiden en inzetten.

Een jaar na de studiereis wordt er een terugkomdag georganiseerd, waarin de kennis over het thema opnieuw wordt opgehaald en de resultaten en opbrengsten van de studiereis met elkaar worden gedeeld. “Een simpele maar efficiënte manier om je leeropbrengsten te blijven onthouden, is door de studiereis te associëren met één enkel woord. Ikzelf heb het woord 'rode loper' gekoppeld aan deze reis. We moeten de rode loper uitrollen voor al onze studenten en medewerkers, we moeten ervoor zorgen dat iedereen zich veilig, thuis en welkom voelt binnen onze school.”

Andere belangrijke succesfactoren zijn:

• het zorgen voor draagvlak vanuit het management;
• eigenaarschap bij de deelnemers;
• een zorgvuldige selectie van de buitenlandse partners (en partners van tevoren bezoeken);
• een goede projectorganisatie met voldoende tijd en middelen;
• deelnemers zijn zich ervan bewust dat de studiereis óók inspanningen vergt vooraf én achteraf.

Als extra aandachtspunt wordt genoemd dat de contexten in Nederland en het Verenigd Koninkrijk nogal van elkaar verschillen. Dit kan ertoe leiden dat Nederlandse en Engelse scholen minder gemakkelijk met elkaar te vergelijken zijn en dat deelnemers zelf een vertaalslag moeten kunnen maken tussen hetgeen dat ze in het buitenland zien en ervaren en de praktijk op hun eigen school in Nederland.