Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen: naar een excellente school

Job shadowing en individuele leerdoelen

De Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen (SSgN), een grote middelbare school voor vmbo, havo en vwo, stimuleert docenten om in het kader van hun professionele ontwikkeling docentenmobiliteit te ervaren, met ondersteuning van Erasmus+. Het initiatie kwam een aantal jaren geleden van één van de taaldocenten. Barbara Blom (docente Frans en projectleider KA1) heeft destijd de eerste aanvraag bij Erasmus+ ingediend, en ging naar het buitenland voor een taalcursus. Vervolgens heeft zij haar collega's (óók van de andere schoolvakken) enthousiast gemaakt voor scholing over de grens. 

Wij zijn als school en als docenten heel erg enthousiast over deze kans. Het is echt bijzonder om op deze manier je kennis en ervaringen te vergroten en nieuwe energie te krijgen voor je vak. Barbara Blom, docente Frans

Barbara Blom: "We hebben individuele reizen gemaakt, ieder met een eigen leerdoel. In de eerste plaats natuurlijk altijd het op niveau houden van de gespreksvaardigheid. Daarnaast heeft iedere docent steeds zijn eigen programma samen kunnen stellen: soms ict-vaardigheden bij talen in de klas, maar ook cultuur, literatuur voor de onderbouw of bovenbouw, het behandelen van filmcultuur of actualiteiten. Heel diverse trainingen!"

Sommige docenten deden ook aan job shadowing en gingen bij een buitenlandse instelling een nieuwe didactische of pedagogische methode in de praktijk bekijken. Deze vormen van mobiliteit duurden allemaal één week en werden uitgevoerd in de meivakantie, de herfstvakantie of tijdens project- of toetsweken. 

Een nieuwe blik op de wereld

De docenten zijn bijzonder positief over hun internationale ervaringen en geven aan dat ze door de mobiliteit extra enthousiast zijn geraakt over hun vak, hun leerlingen en de school. Het heeft voor meer zelfvertrouwen gezorgd, waarbij de ervaring hun eigen kunnen heeft bevestigd en versterkt, vooral de eigen taalvaardigheid. Daarnaast vonden de docenten het echt een waardering om weg te mogen gaan en te blijven leren, nieuwe internationale contacten en ideeën op te doen. Het heeft hen bijzonder gemotiveerd en trots gemaakt op hun eigen school. "Het is gewoon een stukje waardering. Ik geef al heel lang les en ga over drie jaar met pensioen, maar ik wil altijd wat bijleren. Het kan altijd beter!"

De docenten geven ook aan dat ze door de internationale ervaring een nieuwe blik op de wereld krijgen. Deze open blik en bereidheid om te blijven leren draagt een docent uit in de lessen en dit heeft weer impact op de leerlingen. "Ik heb veel aan de leerlingen verteld. Je merkt dan dat zij voelen dat je een docent bent die in ontwikkeling blijft, dat spreekt heel erg aan!"

Het is gewoon een stukje waardering. Ik geef al heel lang les en ga over drie jaar met pensioen, maar ik wil altijd wat bijleren. Het kan altijd beter!

Voor de niet-taaldocent was het ook bijzonder om te ervaren dat ze dacht dat ze wel voldoende Engels sprak, maar dat haar taalvaardigheid sterk vooruit is gegaan, vooral in de vaktaal. "Alles was in het Engels. Ik spreek wel een beetje Engels, maar ik vond het best wel pittig. En nu heb ik echt die vaktaal geleerd! Ik vind ook wel dat ik die uitdaging aan moest gaan!"

De docent drama benadrukte de ondersteuning vanuit school, ook bij terugkomst. Zij kon het geleerde toepassen in haar drama-lessen en heeft van school de speciale maskers waarmee ze werkte tijdens de cursus, hiervoor mogen aanschaffen. De maskers worden nu al jaren op veel verschillende manier gebruikt, zowel in de lessen als bij presentaties en culturele dagen.

Goede voorbeelden uit het buitenland

Een docentenmobiliteit naar IJsland was gericht op de rol van formatief toetsen. Hierdoor werden veel docenten geïnspireerd en zijn ze ook anders met formatieve toetsen gaan werken: meer gericht op persoonlijke feedback en minder op cijfers.

De taaldocenten zijn meer Frans of Engels (de doeltaal) gaan spreken in de lessen. Ze bouwen bepaalde routines in om niet in het Nederlands te hoeven praten, bijvoorbeeld bij het komen en weggaan van de leerlingen. "Ik ben meer alert geworden om Frans te spreken in de les, om duurzaam de doeltaal als voertaal te gebruiken. Ik heb nu veel routines opgebouwd die ik elke dag gebruik in de les."

Een docente gaf aan dat ze, naast de taal, ook veel ict-vaardigheden had opgedaan. "Ik heb veel nieuwe dingen geleerd, ook op technologisch gebied. Ik heb me helemaal verdiept in OneNote en gebruik dat nu nog steeds."

Duurzame relaties met buitenlandse collega's

Als gevolg van de diverse ‘job shadows’ zijn er duurzame relaties opgebouwd met scholen in het buitenland. Er is op die manier een structurele uitwisseling van kennis en ervaringen ontstaan.

De SSgN besteedt veel aandacht aan de verspreiding van de internationale ervaringen van hun docenten. Verder stimuleert de school een internationale mobiliteit in het teamoverleg van alle secties. Dit heeft tot gevolg dat steeds meer nieuwe docenten zich uit zichzelf aanmelden. Ook docenten die al zijn geweest willen graag nieuwe studiereizen maken om zich verder te professionaliseren. ‘In het begin waren het vooral de taaldocenten, nu ik ook als dramadocent. Ik zeg altijd tegen collega’s: doe dit nou ook!’

Succesfactoren voor professionalisering over de grens

Een goede voorbereiding en goed nadenken over wat je wilt bereiken (je eigen leerdoelen) worden door de SSgN-docenten genoemd als een belangrijk succesfactoren. ‘Het is belangrijk om te weten wat je wilt leren en om niet vanuit het aanbod uit een cursuscatalogus denken. Je moet eerst zelf een doel hebben!’

Vooral bij job shadowing vonden sommige docenten het heel prettig om samen met een collega te gaan, omdat het zo intensief is en om te kunnen uitwisselen samen te bekijken op welke manier het geleerde kan worden toegepast in de eigen situatie. Taaldocenten geven wel aan dat je voor je taalvaardigheid beter alleen kunt gaan, omdat je met je collega’s Nederlands blijft spreken.